Norrænt samstarf um norðurslóðir

Miljø, forskning og urfolk får støtte fra det Arktiske samarbeidsprogrammet
Ljósmyndari
Nikolaj Bock/Norden.org
Land- og hafsvæði Norðurlanda eru að stórum hluta á norðurskautssvæðinu. Norðurlöndin láta sig þess vegna miklu varða málefni sem tengjast þessu einstaka og óblíða en um leið viðkvæma svæði. Norðurlöndin vinna saman að því að bæta lífskjör íbúa á norðlægum slóðum og styðja félagslega og menningarlega þróun íbúa norðurskautsins. Á Norðurlöndum er einnig unnið að því að vernda hina viðkvæmu og sérstæðu náttúru norðurskautsins. Unnið er að því að tryggja sjálfbæra nýtingu auðlinda og verndun líffræðilegrar fjölbreytni.

Norrænt samstarf hefur varpað ljósi á félagsleg kjör íbúa norðurskautsins, jafnréttismál og efnahag á norðurslóðum. Samstarfið hefur leitt af sér aukna þekkingu á þrávirkum lífrænum efnum, þungmálmum og loftslagsbreytingum á norðurskautinu. Norrænn stuðningur við Norðurskautsháskólann hefur aukið möguleika íbúa þar til menntunar. Auk þess hefur norrænt samstarf stutt hreindýraræktun. Norræna ráðherranefndin byggir á gegnsæi og samstarfi og þess vegna er miklu fjármagni varið til verkefnastyrkja sem hægt er að sækja um. Ár hvert fá fjöldamörg samtök og félög styrki til samstarfs um norðurskautsverkefni.

Stofnanir

Norrænt samstarf á norðurslóðum á sér bæði stað á vettvangi þjóðþinga og með samvinnu ríkisstjórna. Norrænir þingmenn ræða norðurslóðaverkefni í Norðurlandaráði, auk þess sem sem samstarf þjóðþinga um norðurskaut og Barentshafssvæðið á sér stað gegnum fastanefnd þingmanna norðurskautssvæðisins (SCPAR). Hún stendur meðal annars að þingmannaráðstefnum annað hvert ár. Meðlimir nefndarinnar eru þingmenn sjö norðurskautsríkja og frá Evrópuþinginu. Samstarf ríkisstjórna á sér stað á vettvangi Norrænu ráðherranefndarinnar, í Norðurskautsráðinu  og í samstarfi við ESB.

Samstarfsáætlunin

Samstarfsáætlun Norrænu ráðherranefndarinnar um málefni norðurslóða myndar ramma utan um verkefni og starfsemi á norðurslóðum. Norrænt samstarf er víðtækt og tekur til málefna svo sem umhverfismála, heilbrigðismála, orkubúskapar, menningar, menntunar, tölvutækni, rannsókna og eflingar atvinnulífs. Þá notar Norræna ráðherranefndin samstarfsáætlunina um málefni norðurslóða í samstarfi við þjóðirnar í Norðurskautsráðinu, ESB og í tengslum við starfið í Barentsráðinu.

Norræna ráðherranefndin er með sérstakar áætlanir, stefnumótanir og aðgerðir í tengslum við norðurslóðir. Samstarfsráðherrar Norðurlanda hafa yfirumsjón með með þessu samstarfi. Ráðherranefndin hefur sérfræðinefnd um norðurskautið sér til ráðgjafar við mótun, framkvæmd og eftirfylgni með norðurskautsverkefnum Ráðherranefndarinnar. Auk þess er unnið að fjöldamörgum norðurslóðaverkefnum og aðgerðum á vegum hinna ýmsu fagráðherranefnda.